اصول ایمنی داربست بندی - شرکت ساختمانی فرخا

مقدمه :

محيط کار از چهار جزء ، انسان ، تجهیزات، مواد ومحیط تشكيل شده است. با توجه به ماهیت فعالیت های این شرکت که عمدتا در زمینه عملیات ساختمانی نیروگاهی میباشد و انجام بسیاری از فعالیت ها در ارتفاع و شرایطی که نیاز به برپا کردن داربست دارد ، ایمنی داربست بندی در این مجموعه از اهمیت بالایی برخوردار است.  مهمترین مسئله در یك محيط کار ایجاد یك محيط ایمن مي باشد که جهت ایجاد این محيط اقدامات بسياري از آموزش پرسنل گرفته تا حفاظ گذاري دستگاه صورت مي پذیرد. یكي از اقدامات ایمني مؤثر در صنایع و فعاليتهاي گوناگون استفاده از داربست به عنوان یك وسيله مطمئن و ایمن جهت کار در ارتفاع مي باشد که با استفاده از آن مي توان ایمني محيط کار را فراهم نموده و فعاليت را با کيفيت عالي به پایان رساند . بر پا نمودن داربست داراي شرایط و دستورالعملهاي خاص خود مي باشد . شرایط و دستورالعملها شامل شرایط تجهيزات داربست بند، شرایط پرسنل و دستورالعمل ایمني خاص داربست بند مي باشد . که با اجزاي آن علاوه بر بر پا نمودن یك داربست مناسب ایمني اپراتور داربست بند و اپرتورهاي خاص فعاليتي که داربست براي آن بر پا شده است به طور کامل برقرا مي شود.

الف :نیروی انسانی :

افراد داربست بند باید از نظر جسماني و رواني داراي سلامتي کامل باشند . (با انجام معاینات قبل از استخدام و دوره اي مي توان از این امر اطمينان حاصل نمود(

1 -داراي بيماریهاي صرع ، سرگيجه فشار خون و مشكلات تنفسي نباشد.

2 -قدرت بالا روي از شيب هاي تند، عبور از گذرگاه هاي مرتفع را دارا باشد.

3 -افراد باید داراي اعتماد به نفس کافي باشند.

ب : ابزار و تجهیزات :

1-لوله های فولادی

بدون درز با قطر 48 میلیمتر مخصوص داربست بندي به طول cm 20 تا 6 متر و ضخامت mm 3.5 و وزن 21.3 کيلو گرم که نوع بدون درز آن مناسب ترین لوله براي نصب داربست مي باشد . هنگام استفاده باید دقت کرد لوله داراي شكلي سالم، صاف و تميز باشد و آغشته به مواد چرب و روغني ، سيمان و گچ نباشد

2- بست های فلزی

بست فلزی چهار پیچه (فولادی) : متداولترین مورد استفاده در نصب داربست به شمار مي رود و داراي وزني معادل  1650 گرم است که قادر است وزني معادل Kg 1200 را تحمل نماید و توسط چهارپيچ و مهره به لوله دیگر متصل مي شود و زاویه اي که پس از اتصال دو لوله تشكيل مي دهد 90 درجه مي باشد . طول این بست mm 100 از هر طرف است.

 بست فلزی چرخشی : این نوع بست از دو قسمت مرکب تشكيل شده که توسط پين فولادي به یكدیگر  متصل مي گردد . به طوریكه دو قسمت درگير قابليت چرخش 360 درجه نسبت به یكدیگر را دارند .لوله هاي داربست به صورت زاویه دار به هم متصل مي شوند . براي اتصال لوله هاي گذري ، ضربه اي، مورب و از آن استفاده مي گردد . این بست تحمل فشار 1000 کيلوگرم را دارد و زون آن معادل  gr 1700 مي باشد .

بست کمکی یا نگهدارنده : به منظور بالا بردن مقاومت بست ساده در برابر فشار بكار مي رود و در زیر  بست فلزي و مماس با آن قرار مي گيرد . براي داربست هایي که وزن بيشتري را بایستي تحمل کنند و همچنين داربستهاي که به صورت معلق در ارتفاع نصب مي گردند، از این نوع بست ها استفاده مي گردد. داراي وزن 600 گرم بوده و مقاومت بست فلزي ساده را تا 2700 کيلوگرم افزایش مي دهد ولي به تنهایي داراي مقاومت کمي مي باشد.

بست کلاهکی(مخصوص ایجاد سقف) : از این نوع بست فقط در بالاي لوله هاي ستون یا عمودی استفاده مي شودو در واقع در داربست هاي مسقف یا داربست هایي که نياز به چادر در آنها وجود دارد استفاده مي شود.

وزن این نوع داربست با 860 گرم و توسط یك پيچ محكم مي گردد . نوع دیگر این بست چرخشي و قابل تنظيم مي باشد.

بست زبانه ای یا پیوندی: جهت اتصال لوله هاي افقي مورد استفاده قرار مي گيرد. در محل تماس این بست با لوله زائده هاي با قطر   mm 14  طراحي شده که در سوراخ لوله هاي افقي قرار مي گيرد. و توسط واسطه یا مغزي درون لوله مقاومت کششي بسيار زیادي معادل 4500 کيلوگرم در نقطه اتصال دو لوله به هم ایجاد مي نماید. داراي چهارپيچ و وزني معادل 1650 گرم مي باشد . سوراخهاي ایجاد شده در دو سر لوله ها از لبه مقطع لوله تا مرکز سوراخ 30 ميلي متر قطر سوراخ mm15 است .

3- مغزی:

در هر نوع داربست که بيش از 6 متر ارتفاع داشته باشد حتماً از این ابزار استفاده خواهد شد . مغزي رابط جهت تقویت استحكام لوله هایي که روي هم قرار دارند استفاده مي شوند. این ابزار داراي طول 120 ميليمتر و جنس آن از فولاد مي باشد. و در انواع مقطع چهارگوش و دایره ساخته مي شوندکه در وسط آن رینگ فولادي با ضخامت mm 6 و قطر دایره ای  47.5 میلیمتر  نصب گردیده به طوریكه پس از قرار گرفتن درون دو لوله با حلقه (رینگ) مغزي کمتر از mm 2.5 از طرفين باشد تا مانع درگيري بست با لوله نگردد. مورد استفاده در لوله هاي عمودي به مراتب بيشتر از لوله هاي افقي دارد و وزن آن 800 گرم مي باشد.

4-کفشك یا پایه فولادی :

در مكانهاي که محل نصب آن سطوح سيماني ،موزائيك و یا آسفالت باشند و همچنين در زمينهاي شني و یا خاکي استفاده ميشود . همچنين براي استفاده کفشك روي سراميك یا کاشي حتماً از لاستيك مخصوص و تخته همزمان استفاده مي گردد تا در صورت سنگيني داربست آسيبي به کف سراميك یا کاشي وارد نشود.

5- لنگریا مهاربند داربست پیچی

وسيله اي قابل تنظيم که توسط پيچ تغييرطول پيدا مي کند و جهت اتصال و تكيه دادن داربست به ستون یا دیواره در نقاط مختلف داربست بكار مي رود . وزن آن gr 1600  و داراي طول نهایي max410mm و کمترین طول min 218 mmمیباشد. نوع دیگر آن درون لوله هاي عمودي قرار مي گيرد و وزن آن gr 2850 و در مهار سقف بصورت عمودي بكار مي رود.

6- چرخ های فولادی :

براي داربست هاي سيار بكار مي رود.چرخ ها در دو نوع داخل سالن یاخارج سالن ساخته شده که روي گروه اول تغييراتي حاصل شده روکش چرخ از لاستيك مخصوص ساخته شده و وزن آن معادل 9.55 کیلوگرم میباشد و تحمل 600 کیلوگرم وزن را دارد. نوع فولادي آن در خارج کارگاه مورد استفاده قرار مي گيرد و تحمل نيروي معادل 1000 کيلوگرم را به تنهایي دارد و وزن تقریبي آن معادل 5700کيلوگرم و در یك داربست 8  متري با احتساب وزن داربست 4 تن نيرو را تحمل مي کند.

7-تخته زیر پا یا سطح کار:

از جنس چوب به طول 2 مترو ضخامت 5 سانتي مترو عرض 20-25 سانتي مترکه باید صاف و خشك و محكم باشد  

8- آچار دو سر رینگ کروم وانادیم استاندارد 22*21

 دارای طول 28 سانتی متر که جهت محکم نمودن پیچهای داربست بکار میرود . حداکثر نیروی مجاز جهت سفت کردن توسط این آچار 600 کیلوگرم یا نیروی بازوی کارگر میباشد.

9- گونیا -تراز شیلنگ تراز و شاقول

10- طناب ایمنی(نجات) که در مجاورت داربست به ستون یا محلي جهت حفاظت افراد و نصب کمربند ایمني مورد استفاده قرار مي گيرد و طول آن 20 متر مي باشد.

11- کمربند ایمنی و کفش مخصوص:

داربست که داراي کف مخصوص که الاستيسه زیاد دارد . ساق این نوع کفشها بلندتر از سایر کفش هاي ایمني طراحي و ساخته مي شود . این کفش مشابه کفش ایمني مي باشد که به پاي کارگر به هنگام عبور از روي لوله هاي دایره شكل اطمينان خاطر زیاد مي بخشد و مانع از لغزش او مي گردد

- شبکه های توری حفاظتی:

در داربست هاي سبك و سنگين به کار مي رود . از جنس نایلون کتان پلي استر تهيه مي شود و درشتي بافت تار و پود به فاصله 1 سانتي متر از یكدیگر قرار دارند و اغلب به رنگ سبز بر روي نماي داربست و به منظور جلوگيري از سقوط اشياء و ابزار و تكه هاي مصالح ساختماني نصب مي گردد. نصب این حفاظ ایمني در داربست هاي ساختماني ، کنار گذرگاهها یا معابر عمومي الزاميست .

انواع داربست:

داربست های صنعتی ·

داربست های ساختمانی ·

داربست های پیش ساخته ·

داربست های صنعتی:

بسيار متنوع بوده و هر یك با دیگري کاملاً متفاوت مي باشد اما از نظ ابعاد و شكل ظاهري به داربست هاي صنعتي سبك سنگینی برج های دوقلو بالکنی معلق گذرگاهی - سیار و قلعه ای و ترازویی معروف هستند . در صنعت و کارخانه ها از داربست هاي ساختماني نيز استفاده مي شود ابعاد در این داربست ها صرفنظر از ارتفاع که متغير است تفاوت دارد و بين 110 سانتي متر 130 سانتي متر 150 سانتي متر 180 سانتي متر 190سانتي متر براي فاصله پایه ها از یكدیگر محاسبه مي گردد اما اختلاف ارتفاع هر طبقه یا کلاف از یكدیگر 180 سانتي متر خواهد بود

براي داربست هاي بزرگتر از این ابعاد سطح مقطع را دو برابر یا چهار برابر محاسبه و سپس اجرا مي نمایند .

داربست های ساختمانی ·

این نوع داربست ها بر حسب عرض و ارتفاع نماي ساختمان بستگي دارد و به دو نوع تقسيم مي شود :

  1. داربست های نمای سبك  
  2. داربست های نمای سنگین

ابعاد در این نوع داربست ها صرفنظر از ارتفاع که متغير است مشابه داربست هاي صنعتي بوده و این داربست ها در کنار

خيابان ها و پياده رو ها نصب مي گردد .

داربست های پیش ساخته ·

این نوع داربست ها بمنظور تكميل نماي ساختمان و برج هاي بلند مورد استفاده قرار مي گيرد که به آساني قابل باز و بسته

شدن مي باشند کليه قطعات آن پيش ساخته و استاندار مي باشد که توسط پين یا خار به یكدیگر متصل مي شوند.گاهي از

بست هاي فلزي در آنها استفاده مي شود فاصله دهانه پایه ها از یكدیگر 105*180 سانتی متر و ارتفاع هر طبقه پیش ساخته 2 متر میباشد.

دستورالعمل عمومی آماده سازی برای ایجاد داربست

قبل از انجام عمليات لازم است آن دسته از تجهيزاتي که متحرك و یا کاربرد روي آنها خطر آفرین است در حالت ایمني قرار گيرد . این عمل شامل کليه تجهيزاتي مي شود که داراي موتور الكتریكي، مكانيكي و سيستمهاي پنوماتيك یا هيدروليك و غيره مي باشند. بنابراین اولين اقدام تعيين موقعيت ماشين و اميني کردن آن مطابق دستورالعمل هاي موجود مي باشد . پس از انجام ایمن سازي محيط کاري تحت بررسي قرار گرفته آماده سازي هائي نظيربرآورد دستورالعمل ایمن سازي محيط عبارتند از :

  1. حذف عوامل آلاینده نظير روان کارها توسط آب گرم یا خاك اره از محيط اطراف ماشين
  2.  در صورت وجود مواد شيميایي نيز حذف موادهاي خطرناك الزاميست
  3.  در هنگام کار متناسب با عوامل زیان آور محيط لازم است ،وسایل حفاظت فردي مناسب استفاده شود
  4.  در صورتيكه محل کار شني یا نرم است تخته یا کفشك را فراموش نكنيد
  5.  در صورتيكه کار در ارتفاع قرار دارددقت بيشتري را مي طلبد، مواظب خود باشيد.
  6.  محل کار و محدوده فعاليت را توسط نوارهاي هشدار دهنده آماده نمائيد تا افراد دیگر وارد محوطه کار نشوند.
  7.  قبل از شروع کار بكار کليه لوازم حفاظت فردي را کنترل و بند کفش و کلاه ایمني را محكم کنيد.
  8.  قرقره، قلاب و طناب انتقال تجهيزات را در نقطه اي نصب کنيد که افراد از کنار آن عبور نمي کنند .

دستورالعمل پیاده کردن داربست:

  1.  براي باز کردن داربست از بالاترین نقطه یعني جائيكه کار پایان یافته صورت مي گيرد.
  2. هنگام باز کردن آرامش خود را حفظ کنيد.
  3.  هنگام انتقال لوله و اتصالات به همان روشي عمل کنيد که شروع نموده اید.
  4. از پرتاب کردن ابزار داربست جدا خودداري نمائيد.
  5.  در طول پياده کردن کمربند ایمني خود را کنترل نمائيد.
  6. در صورت نياز اتصالات داربست را توسط ظرف مخصوص به پایين منتقل نمائيد.
  7.  هر چند وقت یكبار طناب و قرقره قلاب را کنترل کنيد.
  8.  در صورتيكه در نزدیكي محل کار برق فشار قوي وجود دارد فاصله را رعایت کنيد.
  9.  مهار یا لنگر را از بالا به پایين باز کنيد.
  10. هنگام انتقال تجهيزات به پایين به گذرگاههاي عابرین نوجه کنيد.
  11.  معمولا شب یا نيمه شب با توجه به نور کافي بهترین موقع باز کردن داربست در اماکن عمومي مي باشد .
  12.  کليه ابزار آلات و تخته ها را جداگانه به انبار منتقل کنيد.
  13. تخته ها را در مجاورت دستگاه حرارتي یا جریان برق قرار ندهيد
  14. از روشن کردن آتش در نزدیكي انبار و یا داخل آن خودداري نمایيد.

دستورالعملهای ایمنی در داربست

همانطوریكه قبلاً گفته شد ایجاد داربست هاي فلزي بمنظور دستيابي افراد به یك محيط ایمن جهت انجام کار صورت ميگيرد که تأمين کننده نيازهاي روحي رواني افراد در ارتفاعات و پرتگاههاي خطرناك بوده و به آنان اطمينان خاطر فراواني جهت انجام کار خواهد داد . بنابراین رعایت قوانين ایمني در این حرفه بمراتب شدید تر از سایر حرفه ها بایستي صورت گيرد و کليه افرادي که مسئوليت اجراي داربست هاي فلزي را بعهده دارند بایستي بيش از همه اقشار با ایمني و قوانين آن آشنا شوند و در نتيجه تخصص خود نيز مهارت کافي داشته باشند و از سالم ترین افراد از نظر جسمي و رواني انتخاب شوند تا از عهده انجام کار در ارتفاع به خوبي بر آیند. براي آشنائي بيشتر کليه افرادیكه به هر طریق ممكن با این شغل حساس درگير هستند مطالبي به شرح زیر و بصورت خلاصه درج گردیده که بكار بستن آنها لازم و ضروري مي باشد.

  1. قبل از اقدام به نصب هر نوع داربست بررسي و مطالعه کليه جوانب محدوده عمليات از هر نظر الزاميست .
  2.  ایمني کردن محيط کار از قبيل قطع جریان برق_ توقف ماشين آلات یا نصب کارت ایمني روي تجهيز.
  3. تبادل نظر با مشتري یا متقاضي براي آشنائي با فعاليتي که براي آن داربست نياز است.
  4. انتخاب ابزار و وسایل سالم با توجه به نياز تجهيزات هر داربست و انتقال آن به محل کار و به اندازه کافي.
  5.  حمل لوله و سایر تجهيزات توسط کاميون مخصوص که داراي حداقل 6.2 متر طول محل بارگیری باشد.
  6.  نصب نوارهاي هشداردهنده پيرامون محدوده عملياتي و الصاق تابلوهاي مخصوص داربست .
  7.  بررسي سطوحي که پایه داربست روي آن نصب خواهد شد و در صورت نرم یا شني بودن آن از تخته هاي  استاندارد در زیر کفشك استفاده شود . در سطوحي که بتوني یا موزائيك وجود دارد کفشك کافيست
  8.  در سطوح کاشي یا سراميك از لاستيك و تخته استفاده گردد .
  9. استفاده از تراز_ شاقول براي گونيا ساختن بناي داربست .
  10.  فاصله اولین کلاف از سطح زمین یا کفشک حداقل 30 سانتی متر و در گذرگاه های عابرین 2.7 متر
  11. فواصل بین پایه ها از یکدیگر در طول و عمق داربست به نوع آن بستگی دارد و از 1.8 تا 2.3 متغیر میباشد.
  1. اختلاف ارتفاع طبقات از یكدیگر(فاصله هر کلاف)مطابق استاندارد برابر 1.80 متر است.
  2.  جهت بالا رفتن ساختن پله هاي مخصوص با استفاده از لوله هاي 80  سانتي متري و رعایت فاصله 30 سانتي متري براي هر پله
  3.  براي ادامه ارتفاع داربست در هر طبقه از تخته هاي استاندارد به ابعاد 4 سانتي متر ضخامت و 25 سانتي متر عرض و در طول هاي از 1 متر تا حداکثر 4 متر از نوع محكمترین و سالمترین چوب ها استفاده شود.
  4. تخته ها با توجه به نوع داربست حتماً روي لوله افقي بالائي قرار گيرد زیرا مقاومت در این نقاط 2 برابر است .
  5.  فاصله دو سر تخته از تكيه گاه یا نشيمن (لوله هاي عمقي یا افقي نباید کمتر از 20سانتي متر به طرف بيرون باشد)
  6. در صورت استفاده مداوم از تخته ها آن ها را توسط بست یا لوله به داربست محكم کنيد (خطر واژگون شدن تخته(
  7. از بكار بردن ميخ بمنظور تحكيم تخته هاي سطح کا جداً خودداري نمائيد
  8. جهت جلوگيري از انحراف یا سقوط داربست از لوله هایي که به صورت ضربدري روي داربست نصب مي شوند  استفاده کنيد زیرا این لوله ها که بادبند ناميده مي شوند مقاومت داربست را زیاد خواهند کرد .
  9. از انبار نمودن لوله - بست و سایر قطعات اضافي روي سطوح کاري بدون حفاظ خودداري نمائيد .
  10. پس از ایجاد سطح کار مناسب نسبت به ایجاد حفاظ ایمني با ارتفاع 110 سانتي متر از سطح کار اقدام نمائيد .
  11.  در داربست هاي عریض یا مرتفع در هر 30 متر مربع از سطح اقدام به مهار داربست به تكيه گاه نمائيد .
  12.  در داربست هاي سنگين در هر 15 متر مربع داربست توسط مهاربند یا لنگر به دیواره یا ستون مرتبط خواهد شد .
  13. در محل هائيكه آلوده به روغن _ گيریس و چربي مي باشند از خاك اره جهت جلوگيري از ليز خوردن استفاده نمائيد.
  14. هرگز از تخته هاي آلوده به روغن استفاده نكنيد خصوصاً در طبقات مرنفع .
  15.  جهت انتقال لوله به ارتفاع از بست فلزي که به یكسر لوله متصل شده با استفاده از طناب، قرقره استفاده کنيد.
  16. سایر اتصال دهنده ها را توسط ظروف مخصوص و با استفاده از قرقره قلاب و طناب به بالا منتقل نمائيد.
  17. از شوخي کردن با افراد دیگر در هنگام کار واقعاً پرهيز کنيد.
  18.  فقط از آچار 22*21 دوسر رینگ (کروم وانادیم) استاندارد استفاده کنید.
  19. در صورتيكه داربست در معابر عمومي قرار دارد از توري هاي حفاظتي در سر تا سر آن استفاده نمائيد.
  20. برای ادامه پله در داربست از فاصله 2.8 متری از پله های حفاظ دار استفاده کنید.
  21. در داربست هاي گذرگاهي نصب حفاظ کمر و پا (هندریل) الزاميست.
  22. مهره های پیچ بست فلزی را تا حد مجاز سفت کنید . 600 kg/cm  یا نیروی بازوی کارگر
  23.  از هر نوع آچار دیگر یا اهرم براي سفت کردن مهره ها خودداري نمائيد.
  24.  رها کردن داربست هاي فلزي بصورت نيمه کاره خطر آفرین خواهد بود.
  25.  هنگام پياده نمودن داربست قطعات باز شده را از ارتفاع پرتاب نكنيد. -
  26. کليه قطعات باز شده داربست توسط طناب و قرقره قلاب به پائيني منتقل شوند.
  27.  باز کردن داربست از بالا ترین نقطه جائي که کار پایان گرفته صورت مي گيرد. باز کردن از پائين خطر مرگ به همراه  دارد.
  28.  هنگام نصب داربست در مجاورت کابل هاي بق فشار قوي رعایت 6 متر فاصله از هر طرف الزاميست.
  29.  استفاده از طناب نجات و و بستن قلاب کمر بند ایمني به آن در هنگام نصب یا پياده کردن داربست الزاميست . این  طناب داراي طولي برابر 20 متر است که در موازات سطوح داربست به ستون یا تكيه گاه هائي محكم شده شخص بهراحتي مي تواند با انداختن قلاب کمربند ایمني پيرامون طناب مسيري برابر طول طناب را در روي داربست بصورت خطي تردد نماید.

.