مقررات ملی ساختمان در خصوص بتن ریزی در هوای گرم چنین بیان داشته است:
“هوای گرم هنگام بتن ریزی باعث پایین آمدن کیفیت بتن تازه و سخت شده می گردد. هوای گرم به دمای زیاد هوا همراه با باد یا بدون باد و رطوبت کم اطلاق می شود. این عوامل باعث تبخیر سریع آب ، افزایش سرعت آبگیری سیمان ، کاهش کارایی بتن تازه و تسریع گیرش آن می شوند که می تواند موجب کاهش مقاومت نهایی بتن گردند و هوای گرم همچنین باعث مشکلاتی در بتن ریزی و متراکم کردن آن و تشدید جمع شدگی خمیری می شود. و موجب ترک در بتن جوان می گردد.”
بتن ریزی در هوای گرم مشکلات فراوانی نسبت به بتن ریزی در هوای معتدل در بر دارد و این مشکلات اثر مستقیم بر ویژگی های بتن تازه و بتن سخت شده دارد. به عنوان مثال در بتن تازه آهنگ گیرش سرعت یافته و اسلامپ به شدت کم می گردد و عملیات انتقال و تراکم و پرداخت بتن با مشکل مواجه می شود. از طرف دیگر افزایش سرعت گیرش باعث می شود که محصولات هیدراتاسیون به شکل نامنظم و کاملا تصادفی شکل بگیرند که این باعث کاهش مقاومت بتن در دراز مدت خواهد شد و به علاوه در بتن سخت شده مقاومت و پایایی بتن به علت بروز ترک های خمیری در بتن در اثر تبخیر آب از سطح بتن کاهش می یابد. در هوای گرم باید توجه ویژه نسبت به مواد تشکیل دهنده ی بتن ، روش های تولید ، نقل و انتقال ، بتن ریزی و عمل آورن مبذول داشت تا از بروز دمای زیاد در بتن و نیز از تبخیر آب که می تواند مقاومت قابلیت بهره برداری و پایایی قطعه و یا سازه را تقلیل دهد جلوگیری شود.”
بر طبق آیین نامه بتن ایران (آبا) :
بتن ریزی در هوای گرم باعث پایین آمدن کیفیت بتن تازه و سخت شده می گردد. هوای گرم به دمای زیاد هوا همراه یا بدون باد و رطوبت کم اطلاق می شود. این عوامل باعث تبخیر سریع آب ، افزایش سرعت آبگیری سیمان ، کاهش روانی و کارایی بتن تازه و تسریع گیرش آن می شود که می تواند موجب کاهش مقاومت نهایی بتن گردند. هوای گرم همچنین باعث ایجاد مشکلاتی در بتن ریزی و متراکم کردن آن و تشدید جمع شدگی خمیری می شود و موجب ترک در بتن جوان می گردد.
مطابق با استاندارد ملی ایران شماره 8451
“هوای گرم ، شرایط باید به گونه ای باشد که در زمان بتن ریزی دمای بتن بیشتر از 30 درجه سیلیسیوس و دمای محیط بیشتر از 38 درجه سیلیسیوس نباشد.
بر طبق آیین نامه بتن ایران (آبا) و همچنین طبق مقررات ملی ساختمان ایران مبحث نهم
“دمای بتن در هنگام بتن ریزی نباید بیش از 32 درجه سیلیسیوس برای بتن معمولی و 15 درجه سیلیسیوس برای بتن های حجیم باشد. بتن ریزی در هوای گرم باید با فراهم آوردن شرایط مناسب ، اتخاذ تدابیر لازم و تایید دستگاه نظارت صورت گیرد.”
استاندارد اروپایی ENV 206 حداکثر دمای بتن را به 30 درجه محدود نموده و موارد زیر را بیان نموده است.
- بتن به سرعت آب خود را از دست می دهد و در نتیجه گیرش و سخت شدن بتن زودتر انجام می گردد و کارایی آن به سرعت کاهش می یابد.
- هیدراتاسیون سیمان سریع تر انجام می شود و درجه حرارت بتن سریع تر بالا می رود.
- امکان ظاهر شدن ترک های خمیری شدیدا افزایش می یابد.
- نیاز شدید به عمل آوری سریع
- در صورت عدم رعایت ملاحظات فنی ، دوام بتن کاهش می یابد.
مطابق با آبا و مبحث نهم برای کاهش دمای بتن در بتن ریزی در هوای گرم بر حسب مورد کاربرد روش های زیر الزامی است.
الف) برنامه ریزی مناسب و دقیق برای زمان های شروع و مراحل ساخت بتن و بتن ریزی
ب) تنظیم زمان بتن ریزی در هنگام خنک بودن هوا
پ) به کار بردن سیمان مناسب با حرارت زایی کم و جایگزین کردن مقداری از سیمان با مواد پوزولانی و یا روباره ای و یا استفاده از طرح اختلاط مناسب به منظور احتراز از مصرف سیمان زیاد
ت) عدم استفاده از سیمان با دمای بیش از 75 درجه سیلیسیوس در هنگام اختلاط
ث) پایین نگهداشتن دمای سیمان با نگهداری سیمان در سیلوهای عایق بندی شده و یا رنگ آمیزی شده به رنگ سفید
ج) کاهش دمای سنگدانه ها با انبار کردن آن ها در سایه ها یا آب پاشی یا دمیدن هوای سرد به آن ها
چ) خنک کردن آب مصرفی و یا جایگزین کردن بخشی از آن با یخ خرد شده و یخ پولکی
ح) عایق کردن منابع و لوله های تامین آب و یا رنگ آمیزی آن به رنگ سفید برای قسمت هایی که در برابر تابش مستقیم آفتاب قرار می گیرند.
خ) نگهداری ابزار و ماشین آلات تهیه و حمل و مخلوط بتن در سایه و یا آب پاشی آن ها
د) عایق کردن مخلوط کن ها و یا پاشیدن آب سرد و یا دمیدن هوای سرد به آن ها یا رنگ آمیزی آن ها به رنگ سفید.
بتن ریزی حجیم در هوای گرم ، تغییرات دمای به وجود آمده بین سطح و قسمت های داخلی سبب بروز ترک های حرارتی می گردد و این ترک ها می توانند معبر مناسبی برای نفوذ بیشتر عناصر زیان آور و خرابی بتن گردد بنابراین ترک در بتن یکی از بزرگترین عوارض بتن ریزی در هوای گرم می باشد که باید به شدت با آن مبارزه نمود.
ترک خوردگی در بتن به یکی از دو حالت زیر اتفاق می افتد.
- قبل از زمان گیرش اولیه بتن ، این نوع ترک بر اثر افت سریع آب قسمت فوقانی بتن که به علت دمای بالای بتن ، رطوبت محیطی پایین ، وزش باد به وجود می آید. (استفاده از سنگدانه های خشک در بتن هم موجب اینگونه ترک خوردگی می گردد) در این موارد سرعت تبخیر سطحی بتن بیشتر از سرعت بالا آمدن آب بتن به سطح بتن می باشد و جمع شدگی خمیری در سطح بتن اتفاق می افتد و ترک هایی در آن ظاهر خواهد شد. همچنین تبخیر زیاد آب بتن می تواند در هیدراتاسیون سیمان تاثیر گذاشته و افزایش نفوذپذیری و کاهش مقاومت و دوام بتن را دنبال داشته باشد.
- بعد از گیرش نهایی بتن ، یکی از مهم ترین مشکلات ایجاد ترک در این مرحله نشست و جداشدگی بتن اطراف میلگردها می باشد که این مسئله باعث کاهش دیددوام بتن می گردد.
- پاشیدن مه یا پودر نمودن آب بر روی سطح بتن روش مناسبی برای جلوگیری از ترک سطحی بتن می باشد. در این روش دقت نمایید که هرگز آب بر روی سطح بتن جمع نگردد.
بر طبق آبا و مقررات ملی ساختمان
“به منظور جلوگیری از ایجاد ترک ، باید تدابیر زیر برای جلوگیری از کاهش رطوبت و جلوگیری از افزایش دمای بتن ، پس ازد بتن ریزی اتخاذ شود.
الف) حفظ بتن از جریان باد و تابش آفتاب توسط بادشکن و سایبان
ب) جلوگیری از تبخیر آب بتن با آب پاشی بتن و هوای مجاور آن
پ) در سازه هایی که ترک خوردن بتن به طور کلی غیر قابل قبول باشد ، لازم است تدابیر احتیاط ویژه ای اتخاذ گردد.”
